قربانی شدن فضای آکادمیک و ایجاد فضای متشنج
بسیج دانشجویی دانشکده فنی دانشگاه تهران با صدور بیانیه‌ای نکاتی را درباره سوابق وزیر پیشنهادی علوم مطرح کرد.
در این بیانیه آمده است:
دانشگاه و آموزش عالی کشور که می‌باید رکن اقتصاد دانش‌بنیان و پایه قطع وابستگی کشور به اجانب و نیز فراهم‌ساز زمینه‌های ارتقای مادی و معنوی و تحقق حیات طیبه و جامعه آرمانی توحیدی باشد، در صورتی که بخواهد بازیچه امیال سیاسی و خواست‌های قدرت‌طلبانه حزبی و گروهی قرار گیرد، نه‌تنها از دستیابی به اهداف مذکور باز خواهد ماند، که موجب انحطاط نسل جوان دانشجو و نیز اتلاف سرمایه‌های ملی و عقب ماندگی کشور و ناامیدی و سرخوردگی نخبگان از آینده خواهد بود.
از سوی دیگر دانشگاه شایسته تمدن اسلامی و نقش‌آفرین در نظام اسلامی، نمی‌تواند براساس رویه‌های سکولار موجود در غرب اداره شده و توسعه یابد؛ متأسفانه رویکرد دولت محترم در حوزه آموزش عالی کشور از ابتدای روی کار آمدن آن، تمرکز بر مسائل سیاسی و جناحی و حزبی به‌جای توجه به مسائل اصلی چون ارتقای علمی و طرح مسائلی جنجالی و موهوم چون بورسیه‌ها برای انحراف افکار عمومی نسبت به واقعیت‌ها بوده است؛ از سوی دیگر به نظر می‌رسد رویکرد دولت محترم در باب افق دانشگاه نیز، در قضاوتی خوش‌بینانه دستیابی به یک دانشگاه غربی است که تناسبی با افق تمدن اسلامی ندارد؛ گرچه ریاست محترم جمهور در سخنان خود بارها بر مقوله پیوند میان دانشگاه و مشکلات واقعی جامعه تأکید کرده‌اند، ولی مروری بر گزینه‌های معرفی‌شده از سوی ایشان نشان می‌دهد که این افراد علاوه بر حاشیه‌های سیاسی، چنین نگاهی را نیز نسبت به مقوله دانشگاه ندارند. با توجه به حساسیت شرایط پیشِ‌رو و نیز فضای حاکم بر رابطه میان دولت و مجلس، نکاتی را به آگاهی افکار عمومی می‌رسانیم:
1 ــ متأسفانه نظام آموزش عالی در سال‌های گذشته با وضعیت نابسامانی مواجه بوده است. این نابسامانی نه منحصر به یک دولت، بلکه در تمام دولت‌ها به‌نحوی وجود داشته و تصمیم‌گیری‌های نامنسجم و غیرمنطقی و عدم التزام عملی به راهبردهای مشخص شده برای آموزش عالی و فقدان برنامه، جهت محقق کردن اهداف کلان این نهاد راهبردی در نظام جمهوری اسلامی، باعث شده است که آموزش عالی با بحران هویت و فقدان غایت مشخص مواجه شود.
رویکرد بسیج دانشجویی در سال‌های گذشته و به‌طور مشخص در دوران دولت پیشین، رویکردی نقادانه بوده است؛ شاهد این مدعا بیانیه‌هایی است که در مواجهه با رویکردها و اقدامات انجام شده در دولت پیشین انتشار یافته که از جمله آن می‌توان انتقاد نسبت به تحریم پایگاه علمی Elsevier، نحوه رتبه بندی و ارتقای علمی اعضای هیئت علمی، پذیرش دانشجوی پولی، افزایش غیرمنطقی و ناگهانی ظرفیت‌های تحصیلات تکمیلی، نوع نگاه به مقوله اسلامی کردن دانشگاه‌ها در دوره وزارت علوم دولت دهم و به‌طور خاص عدم شفافیت و ضابطه‌مندی در پذیرش بورسیه‌های هیئت علمی را برشمرد؛ این در حالی است که در آن دوره، کمتر جریان و دسته‌ای حاضر به اتخاذ موضعی منصفانه و درون‌گفتمانی در نقد رویکردهای ناصواب گذشته بود.
2 ــ امروز پس از گذشت حدود یک سال و نیم از به روی کار آمدن دولت جدید و با مشاهده نابسامانی‌های جدی در یکی از راهبردی‌ترین دستگاه‌های کشور، بسیج دانشجویی به‌خلاف مشی گذشته خود در طول این مدت، در برهه فعلی سکوت را جایز نمی‌شمرد و از طرفی به‌واسطه ضعف تحلیلی که در فضای عمومی و دانشگاه و میان نمایندگان مجلس و مسئولین دولتی نسبت به مسئله آموزش عالی وجود دارد، لازم می‌داند که با نگاهی عمیق‌تر و به‌دور از جنجال‌های رسانه‌ای و سیاسی به مسئله آموزش عالی بپردازد که ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک اقدام به انتشار بیانیه‌ای تحلیلی پیرامون این بحث خواهد کرد.
اما در برهه فعلی و با لحاظ نکات فوق، لازم است که در بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی علوم نکاتی مد نظر قرار گیرد:
الف) رویکردهای فرهنگی: عدم پایبندی حداقلی برخی مدیران به تقیدات دینی و حفظ شئونات اسلامی، افسار گسیختگی فضای فرهنگی دانشگاه، سکان‌داری آموزش عالی در نظام جمهوری اسلامی شایسته کسی است که به دانشگاه اسلامی به‌معنای واقعی کلمه معتقد باشد؛ اشتباهات گذشته در مسیر اسلامی کردن دانشگاه‌ها نباید موجب آن شود که به اصل موضوع دانشگاه اسلامی خدشه وارد گردد؛ متأسفانه مرور سوابق جناب آقای دکتر نیلی نشان می‌دهد که ایشان به‌معنای واقعی کلمه اعتقادی به دانشگاه اسلامی ندارند و شاهد این مدعا کارنامه عملکردی ایشان در دوران ریاست بر پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
ــ ایشان در طول دوران ریاست خود بر پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران، التزامی به نصب مدیرانی با پایبندی ظاهری و حداقلی به شئونات اسلامی نداشتند که جزئیات مصداقی از این مسئله قابل ارائه است اما در این مقال نمی‌گنجد، اما لازم به ذکر است که متأسفانه دکتر نیلی در برابر اعتراضات دانشجویان مذهبی و انقلابی دانشکده فنی نسبت به اقدامات یکی از مدیرانشان هیچ‌گونه واکنش نشان نداده و حتی اظهار تأسفی نیز ننمودند.
ــ متأسفانه وضعیت ظاهری دانشکده فنی در دوران مدیریت ایشان به‌گونه‌ای بود که کمتر تلاشی برای حفظ شئونات اسلامی و آکادمیک صورت می‌گرفت و با کمال تأسف جشن‌هایی چون جشن‌های مناسبتی، به محفلی برای روابط خارج از عرف دختر و پسر تبدیل می‌شد. بر این نکته باید صدور مجوز برای برگزاری اردوهای مختلط بدون ضابطه و حمایت مالی از این اردوها را نیز افزود.
ب) رویکردهای سیاسی: قربانی شدن فضای آکادمیک در برهه‌های خاص، زمینه‌چینی جهت تشویش و تشنج در فضای عمومی، تبعیض میان تشکل‌های دانشجویی
ــ از اقدامات دیگر ایشان تحریک در به تعطیلی کشاندن کلاس‌های درس به‌دنبال انتصاب آیت‌الله عمید زنجانی به ریاست دانشگاه تهران در سال 84 می‌باشد که این امر نه‌تنها خلاف اصول سیاسی بلکه خلاف اصول آکادمیک نیز تلقی می‌شود.
نظیر این اتفاقات پس از فتنه 88 نیز به‌نحوی دیگر در دانشگاه تکرار شد که نتیجه‌ای جز به تعطیلی کشاندن کلاس‌های درسی و فراهم آمدن زمینه‌های التهاب در فضای عمومی در پی نداشت.
ــ امضای نامه موسوم به 88 نفر از اساتید دانشکده فنی خطاب به مقام معظم رهبری و اهتمام به جمع‌آوری امضا از اساتید دانشکده از دیگر اقدامات ایشان است؛ گرچه اساتید محترم غالباً بنا بر دغدغه و با توجه به اتفاقات پیش‌آمده این نامه را امضا کرده‌اند اما انتشار این نامه در آن زمان جز مهیا کردن خوراک رسانه‌های بیگانه، نتیجه‌ای را در پی نداشته است و جای این سؤال باقی است که چرا باید در آن فضای غبارآلود امضای چنین نامه‌ای توسط افرادی چون آقای دکتر نیلی پیگیری شود؟
ــ رویه ایشان در مدیریت، اعمال تبعیض و بغض نسبت به تشکل‌های انقلابی بوده است به‌گونه‌ای که از در اختیار گذاشتن حداقل‌های لازم فعالیت به تشکل‌های همسو با مواضع انقلاب و رهبری به‌شدت امتناع کرده و در مقابل از هیچ اقدامی برای تقویت تشکل‌هایی که متأسفانه مواضعی همسو با دشمنان کشور نیز داشتند، فروگذار نمی‌کردند. این مسأله حتی نسبت به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشکده فنی نیز نمود داشت.
جزئیات بیشتری نیز از سوابق آقای دکتر نیلی با توجه به برخوردهای دانشجویان طی سال‌های حضور ایشان در دانشکده فنی موجود و قابل ارائه است که از حوصله این متن خارج است.
با توجه به جمیع موارد فوق به نظر می‌رسد دولت محترم به‌جای اصلاح رویه پیشین خود، در معرفی گزینه جدید همچنان بر روند نادرست گذشته پافشاری کرده و نیز با طرح مسائلی موهوم و بی‌پایه چون بورسیه‌ها و عدم بیان روشن و دقیق واقعیت مسأله، به‌گونه‌ای فضاسازی می‌کند که گویی دلیل استیضاح وزیر علوم جلوگیری از بورسیه‌های غیرقانونی بوده است.
امید است که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با لحاظ نکات فوق، نسبت به رأی اعتماد و یا عدم اعتماد خود به وزیر پیشنهادی علوم تصمیم بگیرند و فارغ از جنجال‌های رسانه‌ای و سیاسی وظیفه تاریخی خود را به انجام رسانند.
